Сонымен бірге, «әлем бейнесі объективті шындықтың субъективті бейнесі ретінде олардың ешқайсысында толық түсірілмей, символдық түрде анықталады» [3, 21 б.].

Әлемнің моделі шындықтың тұтас бейнесі ретінде адамның дүниені қабылдауы мен дүниетанымының барлық әрекеттерін жүзеге асырады.

Бұл қарым-қатынастың нәтижелері санада және тілде әлемнің жалпы бейнесінің аспектісі ретінде ерекшеленетін әлемнің құндылық бейнесі түрінде бекітіледі [8].

Саяси мәселенің оқырманы ретінде әрекет ете отырып, реципиент өзінің күнделікті санасы әлемінің тілдік бейнесінің бөлігі болып табылатын бастапқы мәтінге енгізілген белгілі бір құндылықтарға назар аударады.

Құндылықтарды жүзеге асыру белгілі бір тіл құралдары арқылы жүреді, олар тірек сөздер ретінде жүзеге асырылады.

Оларды тірілтіп, жаңартып, тіл қажетіне жаратуға әбден болады, дей келіп, қосын, ләшкер, жасақ, түмен, бұраңгәр, ерен, бүйрекші, су, шерік, шеру, иелме, аламан, алай, атарман, шабарман, ондық, сарбаз, жүздік, мыңдық, жалаңқат, көбе, жебе, жекеауыз, сардар, самқал, сапы, сүмбе, топ, оқшантай сияқты сөздерді әскери термин ретінде өмірге қайта әкелу керектігін айтады» [9, 14 б.].

Келтірілген мәтіндегі «би» дау-жанжалдың ақ-қарасын ажыратып беретін адам мағынасында қолданылса, қазір тек би өнері ретінде қалыптасқан аталым және мағынаның даму нәтижесінде билік, билік өкілдері, билеп алу, билікке таласу деген сияқты тіркестерде кездеседі.

Сыни мақалада Абай шығармашылығына шынайы әдеби талдау жасалынып, ақындығына қомақты пікір айтылады және Абай шығармашылық тұлға ретінде тұтас болмысымен көрінеді.

Байтұрсыновтың Абайды сыншы ретінде бағалаған «Қазақтың бас ақыны» еңбегінің әлі күнге дейін маңызы өте зор.

Осы орайда М.Қойгелдиевтің мына пікірін келтіру орынды деп санаймыз: «Халықтың өткен өмірі жалпықоғамдық мәні бар тәжірибе ретінде қорытылып, белгілі бір дәрежеде ұлт игілігіне асқанда ғана құндылыққа айналады» [10, 38].

Постмодерндік мәтіндер – ағартушылық ойлау мен әдебиетке модернистік көзқарастардың догматикалық ұстанымына қарсы жауап ретінде қарастырылады.

Майтанов: «Қазіргі дәуірдегі модернизм мен постмодернизмнің қазақ әдебиетіндегі көріністері тұтас бағыт деңгейіне көтерілмеген; олар өзара ара-жігін де ашып дараланбағандықтан, бүгінгі күн бедерінде көркем-әдеби ағым ретінде өмір сүруде», [2] – деп топшылайды.

Дегенмен, белгілі бір тұтастыққа ие жүйе ретінде постмодернизм қазіргі заманғы әдеби процестежеке бағыт ретінде қабылданып келеді.

Дегенмен, белгілі бір тұтастыққа ие жүйе ретінде постмодернизм қазіргі заманғы әдеби процестежеке бағыт ретінде қабылданып келеді.

Сондықтан зерттеу нысаны ретінде бұрын қарастырылмаған В.

Грайс бұл принциптерді дискурстың «постулаттары» деп атады және оларды қосымша-шынайы шартты мағынасын оқыту үшін прагматиканың негізі ретінде қолданды» [15, 164].

Грайс бұл принциптерді дискурстың «максимдері», яғни қағидалары, деп атады және оларды қосымша-шынайы шартты мағынасын оқыту үшін прагматиканың негізі ретінде қолданды.

Дербес тілдік единица ретінде зерттеліп жүрген құрылымдардың бірі – коммуникемдер.

Және де келмегенде ше, не сұрайтыны бар, айтпай немене деген құрылымдардың құрамын бөлшектеуге келмейді, тұтас бір синтаксистік тұлға ретінде жаңа мағынаға ие болады.

Осыған дейін бұлардың кейбіреулері модаль сөздер ретінде қарастырылған.

Матвеева сөйлеу портретін «тыңдаушыға әсер етудің белгілі бір ниеттері мен стратегияларын өзектеу үшін белгілі бір жағдайларда сөйлеушінің сөйлеу басымдықтарының жиынтығы» ретінде анықтайды

Ұзақ уақыт бойы сөйлеу актісі прагматикалық талдаудың бірлігі ретінде әрекет етті.

Кейбір лингвистердің пікірінше, тіл жүйе ретінде өмір сүрсе, прагматика осы жүйенің қалай қолданылатынын зерттейді [10].

Сөйлеу актісі – бұл «әдетте тілді/сөйлеуді құрал ретінде қолданып практикалық немесе менталды әрекетке мәжбүрлейтін, белгілі бір мақсатта туындап айтылатын» айтылым (высказывание) [12, 214 б.].

Функционалды парагмалингвистика сөйлеу әрекетін тыңдаушыға оңтайлы әсер ету үшін мәтін жіберушінің сөйлеу бірліктерін мақсатты және саналы түрде таңдауы ретінде қарастырады.

Ал жасырын прагмалингвистика сөйлеу мінез-құлқын бірден, автоматты түрде, бейсана деңгейінде орындалатын сөйлеу әрекеттерінің жиынтығы ретінде анықталады.

Диминутивті семантикалық және морфологиялық категория ретінде зерттеулердің көптігіне қарамастан, жұмыстың көп бөлігі осы категорияның зат есімдердегі түрін зерттеу негізінде жүргізілді.

Кейбір лингвисттер ықшамдау сөзжасам мен морфологияға жатпайды десе, ал басқалары оны екінші сөзжасамдық процесс ретінде жіктейді

Диминутивті семантикалық және морфологиялық категория ретінде зерттеулердің көптігіне қарамастан, жұмыстың көп бөлігі осы категорияның зат есімдердегі түрін зерттеу негізінде жүргізілді.

Олар зат есім үшін де, сын есім үшін де сөзжасамдық жұрнақтар ретінде қызмет ете алады.

Осы сөзжасамдық жұрнақтардың қызмет ету барысында қосымша мағына ретінде олар айқындығы жағынан кем түспейтін жаңа кішірейткіш қасиетке ие болды.

«Өздік белгісіз ғана емес, сондай-ақ анықтылықты, тіпті қайталанбастықты парадоксты түрде қамтиды» («Самость не только неопределенна, но и парадоксальным образом содержит в себе черты определенности, даже неповторимости») [4, 179 б.] деп, Юнг Самость-Эгоны анық, әрі қайталанбайтын архетип ретінде алады.

Ахметовтің «Абайдың адам мен қоғам жайындағы концепциясы қазақ топырағындағы жаңа концепция, Абай адамды белгілі қоғамдық өмірдің жемісі, нәтижесі ретінде қарады, оның қимыл-әрекетін, психологиясын, моральдық келбетін өмірге, әлеуметтік тұрмысқа байланысты көріп, бағалап бейнеледі» [6, 356 б.] деген тұжырымына ден қоямыз.

Зерттеу негізгі тұжырымдарын алдағы зерттеулерде теориялық дәйек ретінде қолдануға болады.

Сондықтан да жыраулар мен жыршылардың тарихи ұғымын ауыз әдебиеті мен жазба әдебиетінің арасындағы көпір ретінде қарастырамыз.

Бұл тақырыптағы толғау сөздерінде сезімге ұратын лирика болмайды, көбінесе меңзеу, мақал-мәтелдер ретінде келетін тақпақтар, термелер болып отырады.

Бұл ретінде жыраулықтың соңғы сипаттарының бірқатарыНұрпейістен де табылатын еді, жыраудың соңғы түрі Қарақалпақта да бар.

Қалың жиындар, той, астарда жаршы ретінде ойын-сауық бастауына қарағанда, жыршыны әнші ақынмен, шешендермен қатар қоюға болады.