Қазақстанда қазіргі таңда ондай генеологиялық орталықтар жоқ, тек қана қалалық архивтер мен музейлер қорында сақталып тұрған отбасылық қорлар бар.

Отбасы әрбір адам үшін, ыстық ұясы, түлеп шыққан мекені екенін ескере отырып, отан сүйгіштік ұғымын кіші отаны отбасы тарихынан бастау алып, мектеп қабырғасында тек қана тәрбие сағатымен ғана шектелмей, тарих сабағында арнайы тақырыптық жоспарға енгізу немесе факультатив ретінде оқыту мүмкіндігін де қарастырған дұрыс деп есептейміз.

Отбасы тарихын тақырыптық жоспарға көбейткен жағдайда, оқушылардың тек қана отбасы тарихын біліп қана қоймай, сонымен қатар білім алушының бойында зерттеу жұмысына деген қызығушылықты да дамытудың бірден бір жолы.

Кеңестік дәуірде ғалымдар эпистолярлық деректерді субъективті деп есептеп, тек қосалқы деректер ретінде қарастырғандықтан, олардың ақпараттық және ғылыми әлеуетін тиімді түрде пайданабады.

Бітіруші сынып оқушылары болса жоғары оқу орнына түсуге дайындық жүргізу мақсатында көбінесе тек тест шешумен шектеледі, бұл өз кезегінде білім алу процесінде оқушылардың деректерді қолдану үшін көп қажетті дағдылардың игеруіне кері әсерін тигізеді.

Абылай өз хатында: «...Менің уайымым тек қазіргіге байланысты емес, сонымен мен болашақты да ойлаймын.

Хаттардың тілі көне, әрі аудармалары күрделі болғандықтан оларды білім алушылар тарапынан бірден қабылдау, түсіну, талдау қиындық туғызады, осыған байланысты бұл деректерді тек жоғары оқу орнындағы тарих педагогтерін оқыту барысында қолданған дұрыс екендігін ескерген жөн.

Ғалымдардың пікірінше студенттер тек жәй білім алып, материалды жаттанды игерумен шектелмей, өздері білімді, жаңа ақпаратты жасауға тиісті [21, 158].

Жастарда тарихи сананы қалыптастыру үшін тек сабақ беру жеткіліксіз, оның түрлі шешімі мен тиімді жолдары бар, бастысы оқыту мен тәрбиелеу.

Ол үшін тарих сабағындада оқушыларды функционалдық сауаттылық ұлттық бірыңғай тестілеу кезінде контекст бойынша берілетін сұрақтарда білім алушылар тек өздерінің теориялық білімдеріне ғана емес, мәтінмен жұмыста оқу сауаттылығы арқылы дұрыс жауаптарды анықтай алады.

Сабақта тек әдіс-тәсілдер, тапсырмаларға ғана назар аудармай қоғамдық-гуманитарлық пәндерді оқытуда оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытудың тиімді жолдары ретінде – пәндік дағдылармен жұмыста маңызды.

ХХІ ғасыр дағдылары бар сауатты ұлтты тек шыңайы ұстаздар ғана қалыптастырады.

Мұғалім мәртебелі мамандық болғандықтан еліміздің педагог бакалаврлар мен магистрлерді Ұлттық университеттерде тек іштей оқу формасымен бюджеттік негізде ғана оқыту керек деген пікірді ұстанамыз.

Жастардың бойына құндылықтарды дарытуда ұстаздың тек пәндік теориялық білімі жеткіліксіз.

Оның ойынша ғылым ақиқатына тек қана ұяты таза, ақ пейіл адам ғана жетеді деп ойлады.

Тек осындай адам ғана шығармашылық ләззатын тауып, бақытқа жетпек деді.

Бұл құндылықтар тек отбасында ғана емес, сабақта да қалыптасады.

[4] бұл тарихшылар тек қана жалпы қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысына қосқан үлесі деген тақырыптар аясында зерттеулер жүргізген.

Бауыржан Момышұлы батырлық туа бітпейді ол тәрбиемен келеді деген тұжырымдамасына талдау жасар болсақ, жастарымыздың барлық асыл қасиеттері мен өмірлік құндылықтары және жетістіктері тек тәрбие арқылы қалыптасып дамиты-нына көз жеткізуге болады.

Бауыржан Момышұлын тек қана соғыстың өзі емес, онда жасалған ерлік те емес, оны жасаған адамның адамгершілік дүниесі, кіршіксіз таза көңілі, қаһарман мінез құлқының қалыптасуы маңыздырақ болады.

Анасы Әлия он баланы босанған тірі қалғаны тек Мәлік Ғабдуллин.

Сондықтан, елдің би-шешендері оны тек өнер деп қарамай, әлеуметтік-саяси феномен ретінде мойындап, дала демократиясын қалыптастырып, әлеуметтік-саяси тұтастықты барынша орнықтыруға барынша ат салысқан.

Көшпелілер мәдениетінің ерекше қыры – шешендік өнерді меңгермейінше, тек әдет жосындарын жетік біліп, әділет принципін ұстану арқылы ғана би атану, ел сенімін иелену мүмкін болмаған.

Қазақ билері жерлер мен рулардың әкімшіліктерінен бөлек, тек қана әділ билер мен заңгерлер қызметін ғана атқарды.

Қазақ елінің ежелден қалыптасқан дәстүрлі құқығы бойынша сот ісін жүргізу тек елге танылған, әділ билігімен халқының көңілінен шыққан, дүйім жұртқа әділ ісімен, ақыл-парасат, айбарымен, шешен тіл, зерделі ой, терең біліммен, ешкімге ілдірмейтін сұңғыла іліммен танылған кісілігі кемел, ниеті ақ адал азаматтарға ғана жүктелген.

Екінші жағынан, билер шешімдерінің тиімділігі билердің өздерінің беделі мен жеке ықпалына байланысты болған жағдайда тек меншік иелері ғана бола алмайды.

1868 жылы 21 қазандағы «Далалық облыстарды басқару туралы ереже бойынша» Билер атағы уақытша, тек қызметтік лауазымды атқару барысында ғана берілетін болды.

Мыңтөбеде жүргізілген археологиялық зерттеу жұмыстары нәтижесінде

Сондықтан Мыңтөбе қорымында тек ингумация жерлеу тәсілін қолданған деуге толық негіз бар.

Осы орайда археологиялық мәліметтер қаңлылардың катакомбалық қабірлерді тек жерлеу мақсатында қолданбағандығын, оны культтік мақсатта да қолданғандығын болжауға мүмкіндік береді.

Сондықтан қазіргі археологиялық мәліметтер негізінде қаңлылардың катакомбалық қабірлері тек жерлеу орны ретінде емес оның культтік нысан ретінде де қолданылғандығын айтауға болады.

Олар өздерін тек жылқы ғана арғы өмірге жеткізе алады деп сенген болуы керек, қайтыс болғандарды жылқымен бірге қабірге жерлей бастаған.

Эпистолярлық деректер гуманитарлық ғылымдар саласында әртүрлі зерттеушілік міндеттерді орындауға жәрдемдеседі, кейбір міндеттер тек осы деректерді пайдалану негізінде ғана шешілуі мүмкін.

Тек сізді өтінішіңізді орындап, біз Закки эфендімен татуластық және оның ұйымға төраға болуына келістік.

Шоқайдың эпистолярлық мұрасынан оның шетелдіктер арасында тек саясаткер ғана емес, ғалым ретінде де аса танымал болғанын көреміз.

Тек бұл пікірге қарсы шыққан кейбір кісілер болса, Зия Гөкалптың «күрт» белсенді тұлғасына байланысы болғанын алға тартады.

Тек Зия Гөкалптың көзқарастарына Еуропалық адамдардың әсері Дурхейммен шектеліп қана қоймайды.

Алайда, тек қана түріктердің мекен еткен

Түркияның қазіргі заманғы халықтар арасына, тек қана осы заманғы құқыққа сүйенген ұлттық мемлекет жүйесі арқылы кіре алады деген шындықты тілге тиек етеді.

Ұлт ұғымында тек тақырыбын осы жолы тағы да өткір түрде мойындамай тастайды.

Гөкалп, «Жаңа күн» газетінде «Түрік кім?» атты тақырыпта жарияланған мақаласында да тек пен қанның түрік саналу үшін қажетті емес

Гөкалптың ойынша Харс, яғни мәдениет, тек қана бір ұлттың діни, этикалық, құқықтық, ақылға сүйенген, эстетикалық, тіл, экономикалық және ғылыми өмірінің үйлесімді бүтіні.

Гөкалп тарапынан қасиетті ағым ретінде бейнеленген түрікшілдік, ұзақ уақыт бойы тек қана Анадолы түріктерін қамтыды.

[11, 231 б.] Гөкалптың қызметі тек қана Түркияға әлеуметтану ғылымын әкеліп орнықтыру ғана емес.

Түріктерді тек қана бір тіл мен мәдениетке ие болған деп саналатындықтан, оларды 3 сатыда бөліп қарастырды:

Түркиядағы саяси түрікшілдіктің жетекші тұлғаларының бірі болған Зия Гөкалптың пікірінше, түріктер батыс мәдениетінен тек қана материалдық, яғни батыстың материалдық табыстары арқылы ғылыми әдістемелерін және мұсылманшылықтан саяси, құқықтық және қоғамдық әдет-ғұрыптардан алынған діни нанымдарын қабылдаулары тиіс.

Бұл мектептер тек қана дін білімін бергендіктен жеткіліксіз еді.